İlki geçen yıl Gündoğan Belediyesi’nin katkılarıyla kutlanan Nar-Dugan (Gün-Doğan) ismi verilen Orta Asya Türklerinin geleneği bu yıl Ortakent-Yahşi Belediyesi’nin de katkıları ile tüm Bodrum yarımadasına yayılacak şekilde 19-25 Aralık tarihleri arasında kutlandı.
19 – 25 Aralık arasında gerçekleşen NAR-DUGAN Haftası Kültür ve Sanat Etkinliği konser ve konferans salonlarında, Gündoğan kumsalında NAR-DUGAN
ateşinin etrafında toplanılarak gerçekleşti. NAR-DUGAN Kutlamaları Haftası’nda geçen yıldan farklı olarak tüm Bodrum yarımadası bir seri sanatsal ve kültürel etkinliğe ev sahipliği yaptı.
19 Aralık’ta Ortakent’te Marmara Koleji Halikarnassos Kültür Merkezi’nde “Orta Asya’dan Anadolu’ya – Selçuk Türklerinin Orta Asya’dan getirdiği kurumların Orta Doğu ve İslam dünyası üzerindeki etkileri”ni işleyen bir söyleşi yapıldı…
Aynı günün akşamı saat 20:00’de Gündoğan’da Ilıcak Kültür Merkezi’nde Burçak Işımer’in koreografi ve yönetimini gerçekleştirdiği özgün bale gösterisi sahnelendi. Bale gösterisini flamenko müziği ile Anadolu ezgileri arasında bağ kuran bir müzik programı izledi.
Ezgi Anıl- gitar, Doğay Sarıhan- gitar, Tansel Özalp-cajon’dan oluşan üçlünün yöneticisi Ezgi Anıl, Türkiye’yi 2007 Çin Uluslararası Gitar Festivali’nde başarı ile temsil etmiş.
20 Aralık Salı akşamı Marmara Koleji Halikarnassos Kültür Merkezi’nde bu kez tarzlarıyla hayli ses getiren Tahir Aydoğdu Tanini Üçlüsü konseri izlendi. Kanunda Tahir Aydoğdu, neyde Bilgin Canaz, piyanoda Hakan Ali Toker’den oluşan üçlü, doğu ve batı müzik kültürleri arasında köprüler kurmayı gerçekleştiren bir grup. Konserde Türk motifleriyle işlenmiş batı eserleri ve batı
üsluplarında düzenlenmiş Türk eserleri seslendiren grup dakikalarca alkışlandı..
21 Aralık Çarşamba günü
Gündoğan’da Ilıcak Kültür Merkezi’nde “Işık Doğudan Gelir”adlı Zübeyir Batur’un Türk Kültürü üzerine söyleşisi gerçekleştirildi…
Söyleşinin ardından Gündoğan Yalısı Dilek Ağacı’nın ışıklandırılması ve
NAR-DUGAN ateşi yakılması izlendi. Davul zurna eşliğinde çeşitli halk dansları oynandı, akordeon müziği eşliğinde gösteriler devam etti.
22 Aralık Perşembe günü Marmara Koleji’nde, şükrü Server Aya’nın dia gösterisi ve söyleşisi ilgiyle izlendi. “Osmanlı tarihinde ve ekonomisinde atlamalı ufak bir gezinti” başlıklı söyleşi içinde Türk Ermeni ilişkilerini konu alan ‘Soykırım Tacirleri ve Gerçekler” kitabı bu gösteride özetlendi.
Nar-Dugan şenliği, 23 Aralık Cuma akşamı Oasis Kültür Merkezi’nde şefler Ayşe Yazgan Batıgün ve Ahmet Sabancı yönetimindeki Turgutreis Belediye Konservatuarı Derneği Türk Sanat Müziği Korosu Konseri ve 24 Aralık Cumartesi gecesi Marmara Koleji Halikarnassos Kültür Merkezi’nde Özge Gülbey Usta yönetimindeki Bodrum Oda Orkestrası Yılbaşı Klasik Müzik Konseri ile sona erdi. Ortakent Yahşi Belediyesi’nin üçüncüsünü düzenlediği Yılbaşı Konseri bu yıl NAR-DUGAN Kutlamaları Haftası içinde yer aldı.
Her yıl
19 – 25 Aralık haftasında
NAR-DUGAN
(doğan -gün)
Kış Gün Dönümü
kutlanıyor.
24 Aralık Noel-Christmas-Weihnachten kutlamaları da aynı hafta içinde yapılıyor. Ağaçlar süsleniyor, dallarına dilekler, adaklar takılıyor söyleniyor.
Ezgiler söyleniyor.
Kış gün dönümünde kuzey yarımkürede en uzun gece yaşanır. Binlerce yıl önce Altaylar’da yaşayan Türklerin inançlarına göre o gece ışık karanlığı yeniyor, günler uzamaya başlıyor. Güneşin güçlü dönüşü NAR-DUGAN’ı (Gün Doğan) Türkler Akçam ağacı altında kutluyorlar. TENGRİ’ye – MAVİ GÖK’e dua ediyorlar. Akçam ağacı dallarına bezler bağlayarak Başmelek ULGEN’e adaklar, hediyeler sunuyor dileklerini iletiyorlar.
Milat’tan sonra 3. asırda Hunların önü sıra Orta Asya’dan başlayan, Kafkaslardan Atlantik’e kadar uzanan göç dalgası ile TENGRİ – MAVİ GÖK – KÖK TENRİ’ye yönelik TEK TANRI inancı o zamana kadar Pagan veya çok tanrı inancı yaşayan Avrupa ve Ortadoğu’yu kökten etkilemiştir.
Türklerin Kök-Tengri, Mavi Gök inancında kutsallar gökyüzü ve güneştir.
Tengri inancının simgesi ışıktır. Işık çok ışınlı veya en sade şekli ile dört ışınlı bir yıldız şeklinde gösterilirdi.
Ortadoğu’da tek tanrıya inanan Yahudiler ve Yahudilerin dışladığı İsa’ya inanan dağınık düzensiz topluluklar vardı. Henüz düzenli bir tapınma ritüelleri, simgeleri , duaları olmayan bu İsevi topluluklarından TENGRİ inancının etkisi ile Kafkaslar’da Gregoryan, Ortadoğu’da Süryani, Trakya’da Ortodoks ve Kuzey İtalya’da Katolik kiliseleri oluşmuştur.
Bugün bu kiliselerde kullanılan isim, giysi, ayin ve dua simgelerinin kökeni Altaylara uzanır. Türkçe dualar, ilahiler, kıyafet ve semboller asırlarca bu kiliselerin kutsal tapınma içeriklerini ve yöntemlerini oluşturmuştur.
Altayların güneyindeki kutsal Klisya dağından Kilise (Eglise) kelimesi türemiştir.
Türkçe dualar ve ilahiler Yunancaya, Latinceye (Vulgate), Suryaniceye tercüme edilmiştir. İlahilerin yazılmasında kullanılan Türk Runik harfleri zamanımıza müzik notaları olarak ulaşmıştır.
Ortodox patriğinin elindeki asayı Türklerin kutsal çift başlı yılanı, Kilise armalarını da Türklerin çift başlı kartalı süsler. Selçuk Türklerinin bayraklarını süslediği gibi.
Nar Dugan güneşin doğum kutlamaları Noel’e dönüşmüştür. Noel kelimesi de No noio (yeni) ve hel Helios (güneş) kelimelerinden oluşmuştur. Noel Baba efsanesinin temelinde Eski Türk inancının iyilik meleği Ülgen vardır. Bembeyaz sakallı, uzun süslü kaftanlı Ülgen, Akçam ormanlarının içindeki altın köşkünde yaşardı.
Derleme: Arif İsmet Vidinli
Kaynakça: Murad Hadji, L. N. Gumilev, Mircea Eliade
