Efesli Artemis’in niteliklerini yansıtan Anadolu’ya özgü bir tanrıçaydı. Adı hiçbir efsaneye karışmadı…
Hekate,Titanlar arasında güneş soylulardan Asteria’dan doğma Persis’in kızıdır. Kişiliği çok gizemli olup göklerde, deniz-lerde, yeryüzünde, yeraltında her zaman her yerde hükmü geçen bir tanrıçadır. Tanrıların tanrısı Zeus onu herkesten üstün tutu ve ona karalarda, denizlerde, göklerde yetki payı verdi. Onu gençliğin baş tacı yaptı. İnsanlara günlük yaşamın mutluluklarını ve zenginliklerini vermekle görevlendirdi.
Hekate’nin Oliympos’un ölümsüz tanrıları arasında yeri büyüktür. Onlarla ilişkiler kurar iyi geçinir saygı ve sevgi görürdü. Halk toplantılarında yargıçlara akıl veren, savaşlarda barışlarda zaferi birlik ve düzeni sağlayan, yer altı ülkesine hortlakları, hayaletleri yollayan odur. Ölülerin ruhları onun yanında yürür, uluyan köpekler Hekat’nin gelmekte olduğunu haber verir, üç yol ağızlarına yiyecekler içecekler koydurur hayalet, hortlak ve ölülere sofralar donattırırdı.
Büyücülerin anası, tanrıçasıydı. Kirke ve Media büyücülüğü ondan öğrendiler . Hekate’ye yoldaşlık ettiler. Usta çırak ilişkilerini birlikte yürüttüler Efesli Artemis’in niteliklerini yansıtan Anadolu’ya özgü bir tanrıçaydı. Adı hiçbir efsaneye karışmadı.
Hekate’nin karmaşık bir kişiliği vardı. Bu günkü bilim onun bu karmaşık durumunu açıklamakta zorluk çekmektedir. Hekate kimi bölgelerde yol ağızlarında her yeri her şeyi görebilmesi için üç bedenli bir heykel olarak canlandırılmıştır. Kimi sanatçılar da onu aynı bedende üç başlı, altı elli olarak, ellerinde meşale, kılıç, hançer, kement, anahtar ve yılan tutarak görüntülemişlerdir. Hekate Anadolu’daki ana tanrıça Kybele ile kıyaslanabilecek evrensel bir nitelik taşımaktadır. Hekate’nin Muğla ili Yatağan ilçesinin kuzey batısındaki Turgut beldesindeki Lagina öreninde çok ünlü bir tapınağı bulunmaktadır. Bu görkemli tapınağın kalıntılarından bazı kabartmalar İstanbul Arkeoloji müzesinde korunmaktadır. Ozan Heseidos,Theogonia adlı eserinde Hekateyi şöyle dile getirmiştir.
Ölümsüzlerin saygısı büyüktür ona,
Bu gün yer yüzünde kurban kesen her ölümlü
Hekate’nin adını anar yakarışlarında,
Kimin dileğini iyi karşılarsa o tanrıça
Onun elde edemeyeceği şey yoktur,
Ona bütün mutlulukları vermen elindedir,
Ünlü Gaia ile Uranos’un bütün çocukları
Kendi paylarından pay vermişlerdir ona…
Kim hoşuna giderse Hekate’nin
Yardım görür ondan, destek bulur onda.
Meydanlarda, kalabalıklar içinde
Kimi isterse onu parlatır Hekate.
Ölüm-kalım savaşlarında Hekate
Dilediği savaşçıya yardım eder.
Dilediğine verir başarıyı, şanı,şerefi
Kurultaylarda saygın kralların yanındadır.
İnsanlar arasındaki yarışmalarda
Tanrısal gücüyle işe karışır.
Zaferi kazanan alır güzel ödülü
Ve şeref kazandırır yakınlarına.
Binicilerden de dilediğine yardım eder.
Belalı engin denize açılanlarda
Başvururlar Hekate’ye ve yeri sarsan tanrıya,
Bereketli av sağlar onlara tanrıça,
Ya da tam başaracakları sırada
Avlarını alır ellerinden canı isterse
Hermes’le sürüleri üretir ağıllarda
Öküzleri, keçileri, ak yünlü koyunları
Azaltır ya da çoğaltır gönlünce.
Ölümsüzler arasında yeri büyüktür Hekate’nin
Zeus gençliğin besleyicisi yapmıştır onu
Kaynakça
Mitoloji Sözlüğü: Azra Erhat
100 soruda mitolojya: Behçet Necatigil
Ana Britanica
